ద్రవ్య లోటు అంటే ఏమిటి?

ద్రవ్య లోటు అంటే ఏమిటి?

'ద్రవ్య లోటు' అనేది 'మిగులు'పదానికి వ్యతిరేకంగా ఉంటుంది, దీని అర్థం ఏదో కొరత ఉంది అని అర్థం. ప్రభుత్వంచే ఉత్పత్తి చేయబడిన ఆదాయం దాని మొత్తం వ్యయం కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పుడు ద్రవ్య లోటు అంటారు. ఆదాయం ప్రధానంగా పన్నులు మరియు ప్రభుత్వ రంగ వ్యాపారాల నుండి ఉత్పత్తి అవుతుంది. ప్రభుత్వం తీసుకున్న డబ్బు ఇక్కడ పరిగణించబడదు.

ఇది ఎలా వ్యవహరిస్తుంది?

లోటు ఏర్పడినప్పుడు దేశం తన కేంద్ర బ్యాంకు నుండి (భారతదేశంలో ఆర్బిఐ) తీసుకొని లేదా ట్రెజరీ బండ్లు మరియు బిల్లుల ద్వారా క్యాపిటల్ మార్కెట్ల ద్వారా డబ్బును పెంచవచ్చు.

బడ్జెట్ రకాలు:

సంతులిత బడ్జెట్: ఆదాయ, వ్యయాలు సమానంగా ఉన్న బడ్జెట్.

2. అసంతులిత బడ్జెట్: ఆదాయ, వ్యయాలు అసమానంగా ఉండే బడ్జెట్.

3. మిగులు బడ్జెట్: ఆదాయం కంటే వ్యయం తక్కువగా ఉండే బడ్జెట్.

4. లోటు బడ్జెట్: ఆదాయం కంటే వ్యయం ఎక్కువగా ఉండే బడ్జెట్.

ద్రవ్య లోటు చుట్టూ ఉండే ఆర్థిక సిద్ధాంతాలు:

కొందరు ఆర్థికవేత్తలు ద్రవ్య లోటును మాంద్యం లేదా అంతంతమాత్రంగా నిలిపివేయడం కోసం ప్రత్యేకించి లోటు వ్యయం చేసినట్లయితే, సానుకూల ప్రభావం చూపుతాయని సూచించారు. అధిక నిరుద్యోగిత రేట్ల విషయంలో, ప్రభుత్వ వ్యయం పెరగడం అనేది వ్యాపారం కోసం ఒక మార్కెట్ను సృష్టిస్తుంది, ఇది ఆదాయాన్ని సృష్టిస్తుంది మరియు వ్యాపార వ్యయాన్ని పెంచి వినియోగదారుల వ్యయం పెరుగుతుంది. వ్యాపార ఉత్పత్తి పెరుగుదల GDP (స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి) ను పెంచుతుంది. మార్కెట్ పరిమాణం పెరగడంతో, అది ఆర్థిక వ్యవస్థలో అభివృద్ధికి దారి తీస్తుంది. ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రభావితం చేయడానికి ప్రభుత్వం లోటు లేదా మిగులును ఎలా ఉపయోగిస్తుందో 'ఆర్థిక విధానం' అని పిలుస్తారు.